Sadržaj ambalaže prehrambenih proizvoda danas izgleda dosta “bogatije” kada poredimo sa 2017. godinom od kada je u Srbiji krenuo da se obavezno primenjuje Pravilnik o deklarisanju, označavanju i reklamiranju hrane. Ambalaža danas pored neophodnih informacija – obavezne deklaracije, nutritivne deklaracije i alergen upozorenja – ima veliki broj oznaka, sertifikata i nagrada. Danas imamo jednu informaciju koja je na ambalaži predstavljena na više različitih načina.
Oznake na ambalaži prehrambenih proizvoda možemo podeliti u četiri grupe:
- Obavezne oznake – npr. sadržaj alergena i uputstva kako je tretiran proizvod u toku procesa proizvodnje.
- Dobrovoljne nutritivne oznake (Nutri-Scor, semafor oznaka i dr.)
- Oznake nagrađivanja (npr. oznaka sa Novosadskog sajma)
- Sertifikacione oznake, koje mogu biti:
– oznake kvaliteta (ISO sertifikati, FSSC 2200 seritikat i dr.)
– oznake zdravstvene/higijenske ispravnosti (HACCP sertifikat)
– oznake koje se odnose na porkelo i/ili način odlaganja ambalažnog materijala u kojoj se hrana prodaje (da je ambalaže razgradiva, oznaka da je u ambalažnom materijalu korišćen reciklirani materijal i dr.)
– oznake geografskog porekla (sirovina ili krajnjeg proizvoda) (ove oznake koriste za proizvode sa zaštićenim geografskim poreklom – vina, sireve i dr.)
Sertifikacione oznake su oznake koje može imati proizvod i proizvodnja kod kojih je eksterna sertifikaciona kuća ocenila i proverila primenjivost zakona i propisa i dala dozvolu za korišćenje te oznake na ambalaži. To znači da ne može bilo koji proizvod posedovati ovu oznaka.
Šta je zaista potrebno na ambalažI?
Proizvođači koriste sve više oznaka da bi istakli svoj proizvod u moru drugih i kako bi jasno stavili do znanja zašto je njihov proizvod bolji od mase sličnih. Preveliki broj oznaka zbunjuje, a ako se ne zna njihovo značenje, mogu dovesti i u zabludu.
Tri često korišćene oznake na namirnicama
koje se mogu naći na srpskom tržištu i njihova objašnjenja:
- Nutri-Score
Nutro-Score je nutritivna oznaka nastala od strane francuskog ministarstva zdravlja.
Koristi boje od zelene do crvene (semafor označavanje) gde je na skali od zelenog A hrana dobra za nas, do crvenog E hrana koja je loša za nas.
Nutro-Score se računa tako što se sabiraju bodovi nutritivnih elementi koji pozitivno utiču na naše zdravlje a to su proteini, vlakna, voće i povrće, i bodovi nutritivnih elementa koji negativno utiču na naše zdravlje kao što je šećeri, so (sadržaj Na), zasićene masne kiseline. On u obzir ne uzima sadržaj vitamina, minerala i glikemijski indeks namirnica, takođe on nam ne ukazuje na to kako je hrana proizvedena i u kojoj meri je tehnološki obrađena. Nutri-Score može koristiti kao prvi korak u odabiru namirnica za zdraviju ishranu, ali nikako jedini.
- Organski proizvod
Oznaka koje je pre svega sertifikaciona oznaka,. Može je posedovati samo proizvod koji je proizveden po principima organske proizvodnje i to je sve proverilo i sertifikovalo nezavisno telo tj. sertifikaciona kuća.
Iako je pre svega sertifikaciona oznaka u svesti potrošača se percipira kao nutritivna oznaka i ukazuje da je hrana zdravija i nutritivno vrednija za naše zdravlje, što u suštini nije tačno. Ona može biti zdravija, ali i ne mora.
Na ambalaži se mogu naći dve oznake koje ukazuju da je u pitanju organski proizvod. Prva znači da je sertifikovana (i/ili proverena) u Srbiji dok je druga oznake Evropske unije i označava da je sertifikaciju obavljena po EU standardima, uz dodatno tekstulano obaveštenje u kom delu sveta je proizveden.
3. Veganski i vegetarijanski proizvodi
V-oznaka je oznaka koja se na našem tržištu često koristi da bi se označilo da je u pitanju veganski proizvod ili da je u pitanju vegetarijanski proizvod. V-sertifikat nastao je 1996. godine u Švajcarskoj i sertifikaciona je oznaka. Hrana i drugi proizvodi koji ne sadrže životinje ili delove životinja smatraju se vegetarijanskim. Ovo uzima u obzir sve korake proizvodnje i obrade. Hrana i drugi proizvodi stvoreni uz pomoć živih životinja i proizvoda životinjskog porekla smatraju se vegetarijanskim.Hrana i drugi proizvodi koji ne sadrže životinje ili delove životinja smatraju se veganskim. Da bi bili veganski, hrana i drugi proizvodi ne smeju da se prave uz pomoć živih životinja ili proizvoda životinjskog porekla. Ovo uzima u obzir sve korake proizvodnje i obrade.
Postoje i druge sertifikacione oznake da je proizvod veganski i vegetarijanski, ali na proizvodima koji su plasirani u Srbiji ih ređe možemo naći.
Kojoj oznaci Vi najviše verujete i koju uzimate u obzir kada odabirate hranu?
